برگزاری کلاسهای آموزش نرم افزار petrel و hampson russell
دوشنبه 1 خرداد 96 الی پنج شنبه 4 خرداد 96
مشهد دانشگاه فردوسی مشهد
ایمیل: st.khalili_geo@ymail.com
تماس:09357870748
09355440423

دوشنبه 1 خرداد 96 الی پنج شنبه 4 خرداد 96
مشهد دانشگاه فردوسی مشهد
ایمیل: st.khalili_geo@ymail.com
تماس:09357870748
09355440423

موجک چیست؟
1- sciencedirect
این سایت رسما اکثریت ژورنالهای معتبر و ISI را پوشش میده و ویژگی دیگه اش هم اینه که اگر از اینرنت دانشگاهتون به این سایت متصل بشید می تونید بسیاری از مقالات رو بصورت رایگان دانلود کنید. وزارت علوم با sciencedirect قرار داد داره و هزینه بسیاری از مقالات رو تقبل کرده در نتیجه شما نیاز نیست هزینه ای پرداخت کنید. مقالاتی هم که هزینه اش برداخت نشده Abstract (چکیده) مقاله موجود، البته تحریم ها روی این سایت تاثیر گذاشته و بسیاری از مقالات از حالت رایگان خارج شده اما همنچنان بهترین گزینه برای دریافت مقالات معتبر هست.
http://www.sciencedirect.com/science/search
لینکی اینجا دادم لینک جستجوی پیشرفته هست که میتونید برای نوع کلماتی که سرچ می کنید و سال اون تصمیم گیری کنید و این هم خود سایت که از اینجا هم می تونید روی جستجوی پیشرفته کلیک کنید.
زیر کادر سبزه تقریبا وسط رو نگاه کنید اون بالا، نوشته Advanced search میره قسمت جستجوی پیشرفته
2-scholar.google
این سایت هم میتونید مقالاتتون رو دانلود کنید.
قبلا این سایت هم جز سایتهای تحت قرارداد بود ولی الان اطلاعی ندارم.
اگر سوال خاصی در باره نحوه ی جستجوی مقالات دارید خوشحال خواهم شد که جواب بدم.
اگر در حال کار کردن با داده های برداشت شده برای اکتشاف یا بهره برداری از منابع هیدروکربنی هستید احتمالا یا فایلی به نام Well Top در اختیارتون قرار داده شده یا نه یک فایل اکسل دارید که توش اسم یه سری سازند نوشته شده و یه سری عدد که نمی دونید باهاش چیکار کنید!
اول می ریم سراغ یه یه مفاهیم پایه:
سازند: هر چند در چینه شناسی و زمین شناسی ساختمانی اختلاف نظرهایی در مورد تعریف سازند به چشم می خوره ولی بصورت کلی می توان در نهایت گفت که : سازند يا Formation اصلي ترين واحد سنگ چينه اي يا lithostratigraphy است. سازند عبارت است از مجموعه سنگ هايي که در شرايط کم و بيش مشابه در حوزه رسوبي و در زمان معين تشکيل شده است و از واحدهاي قبل و بعد خودش مجزا است و البته ضخامت آن قابل نقشه برداري است .
حالا Well Top چیه؟
یک فایل شامل نام سازند که کنارش عمقشو توی محل چاه برداشتی ثبت کردن، به همین راحتی!
حالا به چه دردی می خوره؟
مثلا کسی می خواد روی سازند آسماری کار کنه و این سازند توی عمق 3600 متری چاه واقع شده و ضخامتش هم 250 مترهست.
"یعنی از 2500 تا 2750 متری آسماری دیده شده است."
پس از وارد کردن فایل Well Top عمق مورد نظر نمایش داده خواهد شد و کاربر قادر خواهد بود مرز سازند رو تشخیص بده. و در محل چاه رد لرزه ای مربوط به مرز سازند مورد نظر رو در کل منطقه دنیال خواهد کرد و مرز سازند بر روی اطلاعات لرزه ای قابل نمایش هست. مشخص کردن مرز سازند روی رد لرزه ای با استفاده از well top اولیه با عنوان Pick Horizon شناخته می شود.
در ادامه پست قبل و برای تکمیل مبحث VSP & Check Shot باید خدمت تمام عزیزانی که دارند با این داده ها کار می کنند عرض کنم :
- هر دوی این داده ها از جنس هم هستند و وجود یکی نیاز به دیگری رو مرتفع خواهد کرد اما در صورت وجود هر دو مطمئنا شرایط ایده آلی وجود خواهد داشت و خطاهای احتمالی برطرف خواهد شد.
- هنگام کار با این داده ها به واژه های OWT: One Way Time و TWT: Two Way Time توجه فرمایید. هر چند نرم افزارهای موجود تب های برای این حالت دارند اما همیشه هوشیار باشید. در داده های لرزه ای زمان همیشه زمان دو طرفه یا همان رفت و برگشتی هست یعنی TWT و داده های Check Shot و VSP زمان رو بصورت یک طرفه یا OWT برداشت و گزارش می کنند. (البته گاهی دو برابرش می کنند که می شه زمان دو طرف و گزارشش می کنند).
- و اما در انتها اکثر فایل های تهیه شده از VSP و Check Shot بصورت فایل tex می باشند
که حداقل دارای دو ستون عمق و زمان می باشند. در ادامه متلب نمونه ای از فایل تکس از Check Shot را برای نرم افزار Petrel و Hampson Russell می توانید مشاهده نمایید.
لازم به توضیح است که نرم افزار Petrel نسبت به spaceها (فاصله ها) بسیار حساس است اما Hampson Russell نه.
هنگام در دست داشتن اطلاعات از یه برداشت هیدروکربنی علاوه بر خود داده های سایزمیک (لرزه ای) اصلی یک سری داده های لرزه ای دیگه هم در اختیار افراد قرار داده می شود که به درک بهتر اونها از منطقه کمک می کند.
دو نوع از این اطلاعات به قرار زیرند:
VSP : Vertical Seismic Profiling
Chec shot : seismic reference survey :SRS
هر دو عملیات فوق به منظور سنجش سرعت مواج صوتی از لایه های مختلف زمانی صورت می گیرد و در نهایت برای هم بعد سازی لاگ و داده های لرزه ای از آنها استفاده می شود.
داده های لرزه ای در بعد زمان برداشت می شوند یعنی اینکه یک شات لرزه ای بعد از گذشت t ثانیه به اولین ژئوفن می رسه بعد از t ثانیه به ژئوفن دوم و الی آخر. منظور از بعد زمان همین، یعنی داده ها در محدوده زمان هستند.
ولی لاگ در محدوده عمق. یک سوند وارد چاه شده در عمقی خاص توقف می کند و از اون لاگهای مختلف می گیرد (در مورد لاگ و انواع و کارایش به تفصیل صحبت خواهد شد).
برای اینکه هنگام کار روی داده های لرزه ای بتوانیم داده های چاه و خود چاه رو روی داده های لرزه ای ببینیم باید داده های در دست داشته باشیم که هم، زمان رو دقیق در اختیار فرد قرار دهد و هم عمق را. در دو روشی مذکور با داشتن زمان و عمق دقیق که در هنگام برداشت کاملا مشخص هست، سرعت هر لایه محاسبه می شود.
1- VSP: در این روش منبع اصلی انرژی در سطح زمین قرار داشته و به صورت متوالی به تولید امواج لرزه ای می بردازد. ژئوفن ها در داخل چاه قرار داشته و هم زمان با تولید امواج صوتی با سرعت ثابت به سمت بالا حرکت می کند و در فاصله های زمانی مشخص که همان زمان ایجاد امواج صوتی یا انفجار می باشد در مقابل افق های مختلف توقف می کند و به ثبت زمان می پردازد. به عنوان مثال هر 5 ثانیه یا انفجار توسط منبع انرژی رخ میدهد پس ژئوفن هر 5 ثانیه یک بار متوقف شده و به ثبت زمان می بردازد. سپس دوباره به حرکت به سمت بالا ادامه میدهد. سرعت بین دو توقف در هر مرحله و در طول کل یک پرسه ثابت می ماند. با در دست داشتن زمانی که توسط ئوفن ثبت شده و همچنین با مشخص یودن عمق توقف به راحتی متوان سرعت را در تمام افق های حفاری شده محاسبه کرد.

2-Check Shot : مشابه روش قبل منبع انرژی در سطح زمین قرار دارد و ژئوقن ها درون چاه اما در این روش ژئوفن ها حرکتی نداشته و در چای خود ثابت اند و به ثبت زمان می بردازند. در این روش نیز عمق ژئوفن ها مشخص می باشد و زمان نیز توسط ژئوفن ثبت می گردد . با در دست داشتن زمان و عمق به سهولت می توان برای هر افقی سرعت سنجی کرد.

از داده های لرزه ای شروع می کنیم. داده های لرزه ای که برای برآورد پارامترهای مخزنی در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیره به سه صورت هست:
داده های 2بعدی، داده های 3بعدی، داده های 4بعدی
لرزه نگاری 4 بعدی در حال حاضر در کشور ما انجام نمی شه و توضیحات مربوط به اون طی پست های قبل به تفصیل آورده شده است. لرزه نگاری اکتشافی بیشتر بصورت 2بعدی ولی لرزه نگاری توسعهای میادین شناخته شده بصورت 3بعدی و 4بعدی انجام میگیره. بصورت خلاصه در لرزه نگاری 2 بعدی ژئوفونها رو بصورت یک مستطیل رو زمین چیده شده و در لرزه نگاری 3 بعدی، 1 بعد به اون اضافه می شه که اون هم عمقه، به این صورت که درون چاه های که توی سطح مورد حفر کردن نیز ژئوفن میزارند. تا جای بنده اطلاع دارم شرکت نفت خیز جنوب (اهواز) داده های 3 بعدی از میادینش داره و بقیه شرکت های نفتی داده های 2 بعدی!!!
فرمت داده های نفتی که در در اختیار افراد قرار می گیره یا SEG Y هست یا SG. اکثر نرم افزارهای موجود هم این دو تا فرمت رو پوشش میدن و بسیاری از جاها می تونید به جای هم ازشون استفاده کنید.
اما تقاوت این دو: داده های لرزه ای 2 بعدی بصورت صفحه هستند و فقط و فقط می شه روی هر یک از این صفحات اظهار نظر کرد.
خطوط برداشت که فقط روی همین خطوط اطلاعات داریم (شکل)
در فضاهای خالی بین خطوط برداشت اطلاعاتی نداریم(شکل)
در داده های3 بعدی یک مکعب سه بعدی از فضای مورد مطالعه در دست خواهیم داشت که بوسیله اون می تونیم تمام نقاط منطقه مورد بررسی رو تا عمقی که موج نفوذ کرده رو بررسی کنیم. حال چه روی خط ژئوفن باشه چه بین خطوط ژئوفن ها

مسلما حجم داده های لرزه ای 2بعدی کمتر هست بنابرین سرعت پردازش اطلاعات بالاتر. اما این به معنی کیفیت بالاتر این داده ها نیست. داده های 3 بعدی حجم بالاتری دارند و این حجم بالاتر یعنی اطلاعات مفید تر در نتیجه داده های 3بعدی یعنی جزییات بیشتر و قطعیت و اطمینان بیشتر به نتیجه نهایی به همین دلیل هست برای تشخیص وجود یا عدم وجود مخازن بهیه در اکثر جاهای دنیا دیتای 2بعدی استفاده می شه و برای توسعه مخازن و تعیین پارامترهای مخزن مثل تعیین تخلخل یا درصد اشباع نفت و غیره که به جزییات بیشتری نیاز هست از دیتای 3بعدی استفاده می شه.
برای آشنایی شما عزیزان و رسیدن به هدف فوق و همچنین به روز رسانی اطلاعات ارزشمندی که تبادل آنها نیاز اصلی دانش است، طی پست های آتی تحت عنوان "با داده های خام نفتی چگونه کار کنیم " به معرفی داده های لرزه ای ، فرمت ، اطلاعات درونی هر یک و روشها موجود برای رسیدن به هدف های مورد نیاز صنعت نفت خواهیم پرداخت.
از تبادل اطلاعات شما عزیزان با کمال میل استقبال خواهد شد.
دوستی لطف کردن و لینک دانلود این کتاب رو در اختیارم گذاشتند.
اسم و مشخصات این کتاب که فایلشو بصورت PDF متونید از لینک داده شده دانلود کنید در ادامه ذکر شده. امیدوارم به دردتون بخوره.
جهت اطلاعات بیشتر به این سایت مراجعه کنید.
عمليات لرز هنگاري مهمترين ابزار مهندسان
ژئوفيزيك
براي اكتشاف نفت و گاز بوده كه بر اساس مطالعه شكل امواج صوتي يا ارتعاشي كه توسط منبع انرژى به داخل زمين فرستاده می شود، استوار است. اين امواج پس ازعبور از لايه هاي متفاوت، قسمتي از آن به سمت منبع يا نقط هاي مشخص (سطح زمين) انعكاس مي يابد. امواج در اثر اختلاف چگالي و سرعت صوت در لايه هاي مختلف ژئوفيزيكي انعكاسهاي گوناگون دارند و توسط ژئوفونها )در خشكي( و هيدروفو نها )در دريا( جذب مي شوند. تفاوت در انعكاس امواج از لايه هاي مختلف به زمين شناسان امكان مي دهد كه محدوده وعمق سنگهاي متخلخل را كه احتمالاً حاوي نفت و گاز هستند، تخمين بزنند. بعد از ايجاد موج در لرزه نگاري نوبت به دريافت و تفسير داده ها مي رسد .مهمترين روشها براي ترسيم داده ها به صورت دوبعدي، سه بعدي و چهاربعدي مي باشد .در گذشته هدف كلي لرزه نگاري 3 –
بعدي تعيين قدرت تفكيك بهتر زمين شناسي منطقه نسبت به لرزه نگاري دوبعدي بود.
در لرز هنگاري سه بعدي برداشت داده ها منحصر به يك صفحه عمودي شامل چشمه و گيرنده نبوده بلكه گيرنده ها در سطح زمين به صورت يك صفحه مشبك قرار مي گرفتند. بنابراين در اين روش يك حجم از داد ههاي لرز هاي بدست مي آمد. توسعه تكنيكهاي لرزه نگاري 3-بعدي در دهه
1970 از يك سو باعث موفقيتهاي چشمگيري در اكتشاف و توصيف مخزن و از سويي ديگر به توسعه بهتر مخزن و عملكرد اقتصادي آن منجر شد.
اما هم اكنون فنآوري 4-بعدي به عنوان بهترين شيوه در بسياري از كشورها استفاده مي شود. بر روي بيش از 180 ميدان نفتي و گازي، لرزه نگار ي ها براي تعيين داده هاي بيشتر تكرار شده است .
لرز هنگاري 4 بعدي شامل جمع آوري، پردازش و تحليل لرزه نگاري هاي پي در پي يك ميدان هيدروكربوري در حال توليد است. هدف اين نوع لرزه نگاري تعيين تغييرات در مخزن با مقايسه داده هاست كه اين تغييرات مي تواند ناشي از توليد هيدروكربن يا تزريق آب يا گاز در مخزن باشد.
فنآوري لرز هنگاري 4 بعدي در تمام عمر مخزن از ابتداي توليد، براي تعيين فشارمخازن، تا اواسط عمر مخزن، براي مشاهده جبهه حركت آب و حتى در اواخر عمر مخزن، براي مشخص كردن مكانهاي نفت جاروب نشده وكنار زده شده، كاربرد دارد.
زماني كه عدم قطعيت زيادي وجود دارد، استفاده از اين فنآوري مفيد خواهد بود. فاكتورهاي زيادي در اينكه سيگنالها در مخزن مي توانند در مراحل مختلف اندازه گيري به خوبي دريافت شوند، وجود دارد كه شامل سنگ مخزن، ماهيت و سرعت تغيير سيال توليدي يا تزريقي مخزن مي شود. اين دو عامل با هم قدرت نسبي سيگنال هاي لرزه نگاري راحت تاثير قرار مي دهد. لرزه نگاري همچنين بايد توانايي تكرار دقيق بررسي قبلي را داشته باشد.
هزينه لرز هنگاري 4-بعدي 1 تا 2 دلار در هر بشكه تخمين زده شده است، اگر چه كاهش ريسك توليد از مخزن و افزايش برداشت 20 تا 30 درصدي كه گفته ميشود با استفاده از اين فنآوري حاصل می شود، ولى هزينه هاي لرزه نگاري 4 بعدي را به خوبي جبران مي كند. بر اساس ارزيابي هاي مستقل انجام شده تا سال 2020 ، لرز هنگاري 4 بعدي در توليد بيش 11 ميليون بشكه نفت در روز مشاركت دارد .
به هر حال لزوم انجام برآور دهاي اقتصادي قبل از انجام عمليات لرز هنگاري 4 بعدي، ضروري به نظر مي رسد.
در زندگی روزانه نویز(noise) به صدایی ناخواسته و بلند
گفته می شود که هیچ نظم موسیقی نداشته باشد در دورانی که ارتباط رادیودیی
وجود داشت ، نویز “هر سیگنال الکتریکی که باعث مختل کردن ارتباط رادیودیی
می شود ” تغریف شد . ( برگرفته از فرهنگ لغت وبستر). این نوع نویز قابل
شنیدن بود ؛ مانند نویزی که در گوشی ها می شنویم .
در یک تعریف کلی تر ،
به هر نوسان و تغییر غیر عمدی که بر روی سیگمال های مورد اندازه گیری ظاهر
می شود ،نویز گفته می شود . هر کمیتی می تواند نویز بپذیزذ . در مدار های
الکتریکی ما با نویر ولتاژ و نویز جریان یر و کار داریم ؛ این نویز ناشی
از تغیرات گرمایی و تاثیر آنها بر روی حامل های الکترونیکی است . در ناحیه
رادیو و میکرو ویو ما با نویز های الکترو مغناطیسی سر و کار داریم . نویز
هایی که ناشی از گرما یا تابش وتون های کم انرژی است . ولی نویز می تواند
به تغییرات غیر عمدی کمیت های دیگری نیز باشد . مانند ترافیک در اتوبان
ها( مثال بارزش اتوبان های تهران که اصلا همش نویز هست!)یا ریتم قطره های ا
بر روی سقف .
نویز در همه جا حضور دارد ؛ هرجا که کسی سیگنالی را
بخواهد اندازه گیری کند ، حتما یک نوع نویز بر روی آن می افتد . هر آزمایش
دقیق و با کیفیت بالا که در دنیای فیزیک انجام می ود ، به کار زیادی نیاز
دارد تا بتوان نویز محیط را پیش بینی و همچنین به طرقی تاثیر آن را کم کرد.
اهمیت تحلیل نویز وقتی کاملا نمایان می شود که یک فرد متوجه بشود که کیفیت
سیگنا انازه گیری شده به وسیله ی مقدار مطلق انرژی سیگنال تعیین نمی شود
بلکه از نسبت سیگنال به نویز تعینن میشود . نتیجه تحققات نشان می دهد که
بهترین روش برای بهبودی نسبت سیگنال به نویز ، کاعش نویز است نه افزایش
قدارت سیگنال .
نویز تصادفی طبق تعریف ، غر قابل کنترل است و مقدار دقیق
آن در آزمایش های مختلف با هم فرق دارد. پس بهتر است که به صورت آماری
نشان داده شود .
نویز تصادفی است و معمولا توزیع آن را توزیع گاوسی در
نظر می گیرند( البته این توزیع معمولا در نظر گرفته می شود ولی در شرایط
متفاوت ممکن است توزیع های متفاوتی در نظر گرفته شوند ) . تصادفی بودن
نویز باعث می شود که میانگین آن صفر شود . پس برای توصیف آن از مقادیر
توان دو آن استفاده می شود . مقدار موثر نویز از جذر میانگین مربعات آن
بدست می آید .(rms) .البته این پارامتر هیچ اطلاعاتی در مورد نتغیر با زمان
بودن نویز و یا اجزای فرکانسی آن نمی دهد .
لازم است تغییر پذیری با
زمان را برای نویز تعریف کنیم . نویزی را ایستا می گوییم ( نا متغیر با
زمان ) که ویژگی های آماری آن با زمان تغییرنکند. به طور مثال واریانس و یا
مقدار موثر آن با زمان تغییر نکند .در سیستم هایی که چند منبع نویز وجود داشته باشد نویز
کلی می تواند به شورت مجموع نویز های مختلف نوشته شود . اگر این نویز ها
مستقل از یکدیگر باشند می توان مقدار موثر را به صورت جمع مقدار های موثر
تک تک منابع نویز نوشت . ( نویز هایی مستقل هستند که میانگین حاصلضزب دو به
دوی نویز ها صفر شود )
در بحث های ژئوفیزیکی نیز نویز به هر سیگنالی اطلاق می شود که در براشت های مد نظر اختلال ایجاد کند.
جزر مد و در برداشتهای لرزه ای دریایی
وجود اجسام فلزی در برداشت های الکترومغناطیسی
وجود اجسام چگال هنگام برداشت گرانی زمین
و ...
لازم به توضیح است انچه در یک برداشت نویز محسوب می شود مطلقا در همه ی برداشت ها نویز نبوده و ممکن است با تغییر شرایط به یک سیگنال با ارزش تبدیل گردد.
به عنوان مثال وجود اجسام چگال در برداشتهای گرانی زمین همانطور که در بالا ذکر شد ایجاد نویر می کند در حالی که در برداشتهای اکتشافی معادن فلزات این جاذبه رمین است که نویز محسوب گششته و اثرات مواد چگال سیگنالهای با ارزشی محسوب می گردند
هدف این شاخه بررسی و بدست آوردن شتاب جاذبه زمین و همچنین بحث درباره ی شکل میدان جاذبه زمین در نقاط مختلف است. با توجه به اینکه میدان جاذبه بستگی به جنس لایهها دارد با این روش میتوان به تحلیل و بررسی مسائل زمین ساختی مثل تاقدیسهای زیر زمینی، گنبدها، گسلها و تودههای نفوذی پرداخت. این روش در بررسیهای مهندسی جهت تعیین محل حفرهها و غارهای انحلالی داخل سنگهای آهکی استفاده می شود. این روش مطمئن ترین روش برای اکتشافات نفتی است.
روش گرانی سنجی یکی از قدیمیترین روشهای ژئوفیزیکیست که ابتدا برای تشخیص محل مواد معدنی و بعد از آن به عنوان یکی از روش های اصلی در اکتشاف نفت به کار گرفته شده است.
اساس این روش بر اختلاف در میدان گرانی اندازه گیری شده در نقاط مختلف بنا شده است.